20.Wiertnica-typ „Bitków“.

Wiertnica – typ „Bitków” słu­żyła do wiercenia udarowego otwo­rów o głębokości rzędu 1 500 m. Została zbudowana w 1923 r. na kopalni ropy naftowej w Bitkowie. System wiercenia urządzeniem „Bitków”, wdrożony przez pol­skich konstruktorów, był stosowa­ny w dwóch odmianach: z waha­czem lub szarpakiem. Zasada wier­cenia linowego szarpakowego by­ła następująca: zestaw wiertniczy (świder – obciążnik – nożyce) mo­cowany był do liny wiertniczej. Po zapuszczeniu świdra na dno otwo­ru, linę przeciągano przez rolkę za­mocowaną na korbie wału przy­stawki. Ruch obrotowy przystaw­ki, z zamocowaną na nim korbą, powodował rytmiczne podrywa­nie i swobodne opadanie zestawu wiertniczego, dzięki czemu nastę­powały rytmiczne udary świdra o dno otworu. Stąd jej potoczna na­zwa „metoda szarpakowa”. Obrót świdra dla centrycznego wiercenia otworu, uzyskiwany był przez za­mocowanie zestawu wiertniczego do liny za pośrednictwem tzw. pa­sterki. W miarę postępu wierce­nia, lina popuszczana była sukce­sywnie tak, aby udar świdra w dno otworu był powodowany spręży­stością liny. Dzięki temu uzyski­wano większą efektywność wier­cenia, wymagało to jednak duże­go talentu i umiejętności wiertaczy.

“Bitków” type drilling rig was used for percussion drilling of boreholes to a depth of approximately 1 500 m. It was built in 1923 on the oil field of Bitków. The “Bitków”
drilling system, implemented by Polish constructors, was used in two versions: with a rocking beam or a jerk-line. The principle of jerkline drilling was as follows: the drilling set (drilling bit – weight – jars) was attached to a drill rope. After running the bit to the well bottom, the line was pulled through a roll fixed on the crank of an attachment shaft. The attachment rotary movement with the crank attached caused regular lifting and free dropping of the drilling set which resulted in rhythmical impacts of the drilling bit onto the well bottom. Hence, the colloquial name of the process was “jerk-line method”. The rotation of the drill bit around its axis to drill the hole centrally was achieved by a device called a rope socket. During the drilling progress the line was released gradually in order to cause the drilling bit impact by the line elasticity. This resulted in more effectiveness of drilling but required great talent and skills of drillers.

Bitków-Bohranlage diente zum Schlagbohrverfahren bis zur Bohrtiefe von 1500m. Sie wurde im Erdölbergwerk in Bitków gebaut. Das Bohrverfahren mittels der Bohranlage „Bitków“ wurde von den polnischen Konstruktoren eingeführt und in zwei Ausführungen verwendet: mit Meißel oder Zupfseil. Dabei hing das Bohrgerät (Meißel – Schwerstange – Rutschschere) an einem Seil. Nach dem Fallen des Meißels auf die Bohrlochsohle wurde das Seil über eine Rolle an einer Kurbel der Vorgelegewelle geführt. Durch die Drehbewegung der Vorgelege mit dem an der Welle angebrachten Kurbel ist das Bohrgerät rhythmisch hochgerissen und frei gefallen und somit waren rhythmische Schläge auf die Bohrlochsohle möglich. Davon ist der übliche Name des Verfahrens, d.h. „Ruckverfahren“, abgeleitet. Die Drehung des Meißels für die zentrische Bohrung des Bohrloches war durch die Befestigung des Bohrgeräts am Seil mit einer sogenannten Seilflasche möglich. Im Zuge der Bohrung wurde das Seil so allmählich heruntergelassen, damit der Stoß auf die Sohle des Bohrloches durch die Seilelastizität entstand. Einerseits führte das Ruckverfahren zu einer erheblichen Verbesserung der Bohrleistung, aber andererseits erforderte es sehr große Fähigkeit der Bohrer.

Буровая установка типа «Bitków» служила для бурения ударных скважин глубиной около 1500 м. Была построена в 1923 году на нефтяной шахте в Биткуве. Система бурения с использованием устройства «Bitków», внедренная польскими конструкторами, использовалась в двух вариантах: с качалкой или стартером. Принцип канатного бурения со стартером был следующим: бурильный  узел (долото – груз – ножницы) был прикреплен к буровому тросу. После опускания долота на дно скважины, трос протягивали через ролик, прикрепленный к кривошипу вала насадки. Вращательное движение насадки с прикрепленным к нему кривошипом приводило к ритмичному подъему и свободному опусканию бурового узла, благодаря чему происходили ритмичные удары долота  о дно скважины. Отсюда разговорное название этого метода – «ударный метод». Вращение долота для центрического бурения скважин достигалось за счет крепления бурового узла к тросу через так называемую пастушку. По мере продвижения бурения, трос последовательно ослаблялся так, чтобы удар долота о дно скважины был вызван эластичностью троса. Благодаря этому была достигнута более высокая эффективность бурения, но это требовало большого таланта и навыков бурильщиков.